Một số trường hợp mắc COVID-19 nặng liên quan đến đột biến gen hoặc kháng thể tấn công cơ thể

Theo nghiên cứu, ít nhất 3,5 % bệnh nhân mắc COVID-19 nghiêm trọng, căn bệnh do virus corona mới gây ra, có đột biến gen liên quan đến quá trình phòng vệ kháng virus.

Trưởng nhóm nghiên cứu Jean-Laurent Casanova, điều tra viên của Viện Y khoa Howard Hughes tại trường Đại học Rockefeller, cho biết: “Ít nhất có 10% bệnh nhân tiến triển nặng tạo ra (kháng thể tự động) tấn công hệ thống miễn dịch, thay vì chống lại virus”. Kết quả nghên cứu được công bố trong hai bài báo trên tạp chí Science ngày 24 tháng 9 năm 2020, xác định một số nguyên nhân gốc rễ gây ra COVID-19 đe dọa tính mạng.

Ông nói:  “Chúng tôi nhìn thấy các kháng thể có hại này ở rất nhiều bệnh nhân - 101 trong số 987 bệnh nhân - là (một quan sát tuyệt vời). "Hai bài báo này đưa ra lời giải thích đầu tiên cho việc tại sao COVID-19 trở nên nghiêm trọng ở một số người, trong khi hầu hết những người khác bị nhiễm cùng một loại virus thì không sao".

Casanova nói rằng, nghiên cứu này vô cùng có ý nghĩa đối với việc chẩn đoán và điều trị. Ông cho biết thêm: "Nếu ai đó có kết quả xét nghiệm dương tính với virus họ cũng nên (hoàn toàn) được xét nghiệm các kháng thể tự động, cùng với sự theo dõi y tế nếu các xét nghiệm đó dương tính". Có thể loại bỏ các kháng thể có hại này khỏi máu để làm giảm các triệu chứng của bệnh.

Nỗ lực toàn cầu

Nhóm của Casanova, phối hợp với các bác sĩ trên toàn thế giới, bắt đầu thu nhận bệnh nhân COVID-19 để nghiên cứu từ tháng Hai. Tại thời điểm đó, họ tìm những bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh nặng để xét nghiệm xem liệu những bệnh nhân này có thể có các điểm yếu tiềm ẩn trong hệ thống miễn dịch của họ khiến họ đặc biệt dễ bị nhiễm virus hay không.

Theo kế hoạch là quét bộ gen của bệnh nhân - cụ thể một bộ gồm 13 gen liên quan đến khả năng miễn dịch interferon chống lại bệnh cúm mùa. Ở người khỏe mạnh, các phân tử interferon hoạt động như một hệ thống bảo vệ của cơ thể. Chúng phát hiện virus, vi khuẩn xâm nhập và phát ra âm thanh báo động, điều này sẽ đưa các chất bảo vệ miễn dịch khác đến nơi virus xâm nhập.

Nhóm của Casanova trước đây đã phát hiện ra các đột biến gen cản trở việc sản sinh và hoạt động của interferon (là một loại cytokine, được tế bào sản xuất ra khi tế bào cảm thụ với virus). Những người mang các đột biến này dễ bị ảnh hưởng của một số mầm bệnh, bao gồm cả các tác nhân gây bệnh cúm. Nhóm nghiên cứu cho rằng, việc tìm ra các đột biến tương tự ở những người mắc bệnh COVID-19 có thể giúp các bác sĩ xác định những bệnh nhân có nguy cơ tiến triển bệnh nặng. Ông nói: “Nó cũng có thể chỉ ra những hướng điều trị mới”.

Tháng 3, nhóm của Casanova đã đặt mục tiêu thu nhận 500 bệnh nhân mắc COVID-19 nghiêm trọng trên toàn thế giới cho nghiên cứu của họ. Đến tháng 8, họ đã có hơn 1.500 bệnh nhân và hiện tại đã lên hơn 3.000 bệnh nhân. Khi các nhà nghiên cứu bắt đầu phân tích các mẫu bệnh phẩm, họ đã phát hiện ra các đột biến có hại, ở cả những người trẻ và người già. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, theo nghiên cứu có 23 trong số 659 bệnh nhân bị sai sót trong các gen liên quan đến việc sản sinh interferon kháng virus.

Các nhà nghiên cứu nghi ngờ nếu không có sự bổ sung của các chất bảo vệ kháng virus này, bệnh nhân COVID-19 sẽ không thể chống virus. Điều này đã làm nảy sinh một ý tưởng mới. Có thể những bệnh nhân khác mắc COVID-19 nặng cũng thiếu interferon - nhưng vì một lý do nào đó. Có thể cơ thể một số bệnh nhân đang tự làm hại các phân tử này. Như các trường hợp rối loạn tự miễn dịch ở bệnh tiểu đường loại 1 và viêm khớp dạng thấp, một số bệnh nhân có thể tạo ra các kháng thể có hại. Casanova nói: "Đó là khoảnh khắc (Tìm ra rồi) đối với chúng tôi".

Phân tích của nhóm nghiên cứu trên 987 bệnh nhân mắc COVID-19 đe dọa tính mạng đã cho biết điều này. Ít nhất 101 bệnh nhân tự có kháng thể chống lại một loại protein interferon. Casanova nhớ lại: "Chúng tôi đã nói "nó đây rồi!". Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những kháng thể này đã ngăn chặn hoạt động của interferon và không xuất hiện ở những bệnh nhân mắc COVID-19 nhẹ.

Đồng tác giả nghiên cứu Isabelle Meyts, bác sĩ nhi khoa tại Bệnh viện trường Đại học KU Leuven, Bỉ, người đã giúp đưa bệnh nhân vào nghiên cứu, thu thập mẫu và thực hiện thử nghiệm cho biết: “Đó là một phát hiện chưa từng có trước đây”. Bằng cách xét nghiệm các kháng thể này, bà nói: "Bạn gần như có thể dự đoán ai sẽ mắc bệnh nặng".

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng, phần lớn – chiếm 94% - bệnh nhân có kháng thể có hại là nam giới. Nam giới có nhiều khả năng phát triển các dạng COVID-19 nghiêm trọng. Meyts nói: “ Nghiên cứu này đã giải thích về sự biến đổi giới tính đó”.

Phòng thử nghiệm của Casanova hiện đang tìm kiếm khả năng di truyền sau những kháng thể tự động đó. Ông nói: “Chúng có thể liên quan đến các đột biến trên nhiễm sắc thể X. Các đột biến này có khả năng không ảnh hưởng đến phụ nữ, bởi vì họ có nhiễm sắc thể X thứ hai. Nhưng đối với nam giới, những người chỉ mang một dấu X duy nhất, thì ngay cả những lỗi di truyền nhỏ cũng có thể gây hậu quả.

Về mặt lâm sàng, công việc mới của nhóm đã thay đổi cách suy nghĩ của các bác sĩ và lãnh đạo y tế về chiến lược phân phối vắc xin và thậm chí cả các phương pháp điều trị tiềm năng. Ví dụ, một thử nghiệm lâm sàng xét nghiệm xem những người bị nhiễm bệnh có kháng thể tự động có hiệu quả khi điều trị bằng một trong 17 interferon không bị kháng thể tự động vô hiệu hóa hay bằng phương pháp điện di, một quy trình y tế loại bỏ các kháng thể có hại từ máu của bệnh nhân. Meyts cho biết cả hai phương pháp đều có thể chống lại các kháng thể có hại này.

Ngoài công việc hiện tại, Meyts, Casanova và hàng trăm nhà khoa học khác liên quan đến một tổ chức quốc tế có tên COVID Human Genetic Effort đang làm việc để tiếp tục tìm hiểu về virus corona. Thay vì tìm kiếm các yếu tố khiến bệnh nhân đặc biệt dễ bị tổn thương do COVID-19, họ đang tìm kiếm điều ngược lại - các yếu tố di truyền có thể bảo vệ. Hiện họ đang tuyển những người trong gia đình của những bệnh nhân bị COVID-19 nặng - những người đã tiếp xúc với virus nhưng không phát bệnh. Casanova nói: “Phòng thử nghiệm của chúng tôi hiện đang họat động với tốc độ tối đa”.

Đỗ Quyên dịch

Nguồn: ScienceDaily