Thuốc tiêm phòng ngừa HIV dài hạn

23/05/2020, 10:57

TNNN - Thuốc Cabotegravir tiêm hai tháng một lần không phải là vaccine AIDS, nhưng có thể là biện pháp phòng ngừa gần nhất với vaccine cho đến nay.

Năm 2012, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã chấp thuận cho một loại viên uống hàng ngày có tác dụng ngừa HIV. Viên này là sự kết hợp hai loại thuốc làm tê liệt virus HIV và được bán ra thị trường với tên Truvada. Vấn đề là thuốc này phải uống hàng ngày, dẫn đến nhiều trường hợp không tuân thủ điều trị. Thuốc Cabotegravir tiêm 2 tháng một lần được xem là giải pháp thay thế tiện lợi hơn.

Thuốc có tác dụng kéo dài cabotegravir được tiêm vào mông của những người không nhiễm HIV cứ tháng một lần cung cấp khả năng chống lại virus.

Cabotegravir nhắm mục tiêu vào một loại enzyme của HIV, được gọi là integrase, rất cần thiết cho sự sao chép của virus. Trong nghiên cứu mới, viên uống Truvada được đưa vào thử nghiệm so sánh với thuốc tiêm thử nghiệm Cabotegravir hoặc giả dược.

Thử nghiệm do Mạng thử nghiệm phòng chống HIV (HPTN) của Viện Nghiên cứu Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ (NIAID) thực hiện từ tháng 12/2016 trên nam giới có quan hệ tình dục với nam giới và nam chuyển giới thành nữ. 4.500 người tham gia trên toàn thế giới được chỉ định ngẫu nhiên cho sử dụng Truvada, Cabotegravir, viên uống giả dược hoặc liều tiêm giả dược.

Tính đến cuối tháng 4 năm nay, nhóm tiêm Cabotegravir xuất hiện 12 trường hợp nhiễm HIV, so với 38 trường hợp ở nhóm có kích thước tương đương nhưng được cho uống Truvada. Kết quả này thể hiện tỷ lệ mắc 0,38% ở nhóm Cabotegravir so với 1,21% ở nhóm Truvada, tức chênh lệch 69% về tỷ lệ nhiễm mới.

HPTN 083, tên của nghiên cứu thử nghiệm Cabotegravir, được tiến hành ở 43 địa điểm thuộc Mỹ, Nam Phi, Argentina, Brazil, Peru, Việt Nam và Thái Lan. Raphael Landovitz (Đại học California, Los Angeles), người đứng đầu nghiên cứu, cho biết COVID-19 đã buộc 11 địa điểm phải đóng cửa và những nơi khác cũng rất khó tiếp tục vì người tham gia khó có thể đến các cuộc hẹn.

Các nhà nghiên cứu đã thông báo tình trạng này cho hội đồng giám sát an toàn và dữ liệu độc lập (DSMB) của nghiên cứu vào đầu tháng 4 và yêu cầu thay đổi thời điểm kết thúc thử nghiệm để đảm bảo HPTN 083 có một bộ dữ liệu không bị gián đoạn.

Thay vì mục tiêu ban đầu, chứng minh rằng tiêm Cabotegravir vượt trội so với uống Truvada, họ đã hạ mục tiêu xuống chứng minh Cabotegravir "không thua kém". Ngày 14/5, DSMB đã xem xét tạm thời các dữ liệu và thấy Cabotegravirđáp ứng được mục tiêu đó. Truvada và thuốc tiêm Cabotegravir đều được coi là an toàn và dung nạp tốt.

Vậy tại sao vẫn có hơn chục người tiêm thuốc bị nhiễm bệnh? "Một trong những nhiệm vụ phân tích cấp bách nhất của chúng tôi tại thời điểm này là kiểm tra 12 trường hợp nhiễm HIV đã mắc phải sau khi đã tiêm Cabotegravir," Landovitz nói. Trọng lượng cơ thể có thể là một lý do.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng đàn ông và đàn ông chuyển giới thành phụ nữ có chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp hơn sẽ nhanh chóng thải loại thuốc ra khỏi máu. Một khả năng khác là những người bị nhiễm đã bị như vậy từ giai đoạn rất sớm trong nghiên cứu.

Do những lo ngại về an toàn, nghiên cứu yêu cầu những người trong nhóm tiêm Cabotegravir trước tiên phải uống thuốc này dạng viên trong 5 tuần; những người bị nhiễm có thể đã bỏ qua một số liều trong khoảng thời gian đó. Hoặc người bị nhiễm có thể đã nhiễm một biến thể HIV kháng Cabotegravir.

Landovitz cho biết ViiV, liên doanh giữa GlaxoSmithKline - Pfizer - Shionogi sản xuất Cabotegravir, đang lên kế hoạch triển khai thuốc trên quy mô toàn cầu, để ai cũng có thể tiếp cận, tuy nhiên thông tin chi tiết về giá thuốc vẫn chưa được công khai.

Myron Cohen thuộc Đại học Y khoa Bắc Carolina, nhận xét, Cabotegravir có tác dụng kéo dài ít nhất vài tháng, mang lại cho chúng ta một số lợi ích tương tự như vaccine, và việc bổ sung Cabotegravir vào các phương pháp phòng chống HIV có thể đóng góp cho mục tiêu xóa bỏ AIDS vào năm 2030.

Nguồn: Khoa học & Phát triển