Chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết bằng 2 chỉ dấu sinh học mới

13/08/2021, 10:24

TNNN - Nhóm tác giả Bệnh viện Chợ Rẫy đã nghiên cứu 2 chỉ dấu sinh học mới (CD64, HLA – DR) có giá trị cao trong chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết, một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam cũng như trên thế giới.

Procalcitonin (một protein gồm 116 axit amin, phần lớn biểu lộ trên tế bào của tuyến giáp), được xem là chỉ dấu sinh học hữu ích trong chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết với độ nhạy khoảng 77%. Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây cho thấy hai chỉ dấu sinh học tốt hơn cả procalcitonin trong chẩn đoán sớm nhiễm khuẩn huyết là CD64 trên bạch cầu đa nhân trung tính (BCĐNTT) và HLA-DR trên bạch cầu đơn nhân (BCĐN).

CD64 là một kháng nguyên trên bề mặt bạch cầu. Nếu CD64 trên BCĐNTT tăng, biểu hiện trong quá trình tiền viêm đáp ứng với nhiễm khuẩn. CD64 trên BCĐNTT tăng nhanh vài giờ sau tác nhân kích thích như nhiễm khuẩn, duy trì trong máu ổn định 30 giờ, giảm sau 48 giờ và về bình thường 7 ngày khi không có kích thích.

HLA-DR là một phần của kháng nguyên phức hợp nằm trên nhiễm sắc thể số 6. Ở nhóm người khoẻ mạnh, BCĐN biểu hiện > 90% HLA-DR. Ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, BCĐN giảm biểu hiện của HLA-DR giảm trên BCĐN, cho thấy quá trình rối loạn miễn dịch với ức chế miễn dịch kéo dài trong nhiễm khuẩn huyết.

Hiện Việt Nam chưa có nghiên cứu nào được công bố về HLA-DR trên BCĐN. Đối với nghiên cứu về CD64 trên BCĐNTT, mới chỉ có một nghiên cứu ghi nhận sự khác biệt về CD64 trên BCĐNTT giữa hai nhóm nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn, chưa đưa ra được giá trị chẩn đoán của CD64.

Nghiên cứu về chỉ dấu sinh học của CD64 và HLA-DR. Ảnh: NNC

Trước thực tế đó, nhóm tác giả đã thực hiện đề tài “Vai trò của chỉ dấu sinh học CD64 trên bạch cầu đa nhân trung tính, HLA-DR trên bạch cầu đơn nhân ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn tại Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Chợ Rẫy”.

Trong 1,5 năm nghiên cứu, nhóm tác giả đã phân tích 140 bệnh nhân Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Chợ Rẫy; trong đó có 85 bệnh nhân nhiễm khuẩn, 55 bệnh nhân không nhiễm khuẩn. Kết quả nghiên cứu cho thấy, CD64 trên BCĐNTT có khả năng chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết với độ nhạy 90,6%, độ đặc hiệu 74,5%. HLA-DR trên BCĐN có khả năng chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết với độ nhạy 65,9%, độ đặc hiệu 94,5%.

Ngoài ra, HLA-DR trên BCĐN tại thời điểm 48 giờ nhập hồi sức có khả năng tiên lượng tử vong ở nhóm nhiễm khuẩn huyết hoặc sốc nhiễm khuẩn (nếu giảm 1000 phân tử HLA-DR trên BCĐN sẽ làm tăng tỷ lệ tử vong thêm 20%).

Kết quả đề tài cũng xây dựng được quy trình kỹ thuật thực hiện xét nghiệm CD64 trên BCĐNTT, HLA-DR trên BCĐN. Quy trình đã được hội đồng kỹ thuật Bệnh viện Chợ Rẫy thông qua. Theo nhóm tác giả, các chỉ dấu sinh học CD64 trên BCĐNTT, HLA-DR trên BCĐN đều có giá trị cao trong chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết, khả năng tiên lượng tử vong, có thể được áp dụng cùng với các chỉ dấu sinh học khác để phục vụ cho chẩn đoán.

Đề tài cũng đã được Sở KH&CN TPHCM nghiệm thu trong năm qua.

Nguồn: Khoa học & Phát triển