Chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử: Yêu cầu cấp thiết về minh bạch, trách nhiệm và công cụ quản lý số

Các đại biểu khách mời tại tọa đàm: Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước – Bộ Công Thương; Ông Nguyễn Văn Luyện, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; Ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công thương; Ông Nguyễn Viết Hồng, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Vina CHG.

Toạ đàm “Chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử”, do Tạp chí Tiếp thị và Gia đình tổ chức, dưới sự chỉ đạo của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương).

Các ý kiến tại tọa đàm thống nhất nhận định: hàng giả trong TMĐT không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng và doanh nghiệp làm ăn chân chính, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự thị trường, uy tín môi trường kinh doanh và niềm tin vào kinh tế số – một trụ cột tăng trưởng quan trọng của Việt Nam trong thời gian tới.

Một trong những vấn đề nổi cộm được chỉ ra là tình trạng thiếu minh bạch về danh tính, năng lực và trách nhiệm của người bán trên các sàn TMĐT. Việc mở gian hàng trực tuyến hiện vẫn còn tương đối dễ dàng, trong khi công tác hậu kiểm chưa theo kịp tốc độ phát triển của thị trường. Đây chính là “kẽ hở” để các đối tượng kinh doanh hàng giả lợi dụng, thường xuyên thay đổi tài khoản, địa chỉ kinh doanh và phương thức tiếp cận người tiêu dùng.

Từ thực tiễn đó, nhiều ý kiến nhấn mạnh yêu cầu định danh người bán gắn với dữ liệu pháp lý, coi đây là điều kiện tiên quyết để nâng cao hiệu quả quản lý, truy xuất trách nhiệm và xử lý vi phạm trong môi trường TMĐT.

Về mặt pháp lý, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản điều chỉnh hoạt động TMĐT và bảo vệ người tiêu dùng, như Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Thương mại, Luật Giao dịch điện tử, cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển nhanh của TMĐT đang đòi hỏi các quy định này tiếp tục được rà soát, cập nhật theo hướng cụ thể hóa trách nhiệm của các chủ thể tham gia thị trường, đặc biệt là trách nhiệm của sàn TMĐT.

Các chuyên gia cho rằng, sàn TMĐT không thể chỉ đóng vai trò trung gian kỹ thuật, mà cần tham gia tích cực hơn vào việc kiểm soát chất lượng hàng hóa, xác minh thông tin người bán, phối hợp xử lý khi có phản ánh vi phạm và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Tọa đàm cũng khẳng định, chống hàng giả trong TMĐT không thể trông chờ vào một giải pháp đơn lẻ. Đây là bài toán mang tính hệ thống, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp nền tảng, doanh nghiệp sản xuất – phân phối và chính người tiêu dùng.

Trong đó, bên cạnh việc hoàn thiện pháp luật và tăng cường thanh tra, kiểm tra trên môi trường số, cần chú trọng ứng dụng công nghệ vào quản lý như: hệ thống cảnh báo sớm, truy xuất nguồn gốc, phân tích dữ liệu lớn để nhận diện hành vi gian lận. Đồng thời, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng về rủi ro hàng giả và cách tự bảo vệ quyền lợi cũng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Những vấn đề được đặt ra tại tọa đàm cho thấy, bảo vệ người tiêu dùng trong TMĐT không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà là yêu cầu lâu dài gắn với mục tiêu phát triển kinh tế số bền vững. Việc xây dựng một thị trường TMĐT minh bạch, an toàn và có trách nhiệm sẽ là nền tảng để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng trong kỷ nguyên số.

Từ góc độ quản lý nhà nước, đây là thời điểm cần tiếp tục siết chặt kỷ cương thị trường, hoàn thiện công cụ quản lý số và xác lập rõ trách nhiệm của các chủ thể, qua đó từng bước đẩy lùi hàng giả, hàng kém chất lượng trên môi trường thương mại điện tử.

PV/TNNN