Xử lý thuốc thử trong phòng thí nghiệm sau khi hết hạn

Gần đây, một số phòng thí nghiệm phải đối mặt với một vấn đề nan giải trong quá trình dọn dẹp. Thuốc thử A đã hết hạn. Chúng ta có nên ném nó đi? Hay chúng ta vẫn có thể giữ nó để sử dụng? Theo Giấy chứng nhận phân tích, thuốc thử B không có ngày hết hạn, điều đó có nghĩa là nó có thể sử dụng vô thời hạn không?

Để tìm câu trả lời cho những vấn đề này, nhiều phòng thí nghiệm tìm các cách khác nhau và thất vọng khi không tìm thấy giải pháp nào từ các nhà sản xuất. Tuy nhiên, có một bất ngờ khi phát hiện ra rằng, có một cộng đồng trực tuyến khổng lồ cũng gặp những bối rối giống nhau. Một tìm kiếm đơn giản trên cổng nghiên cứu đã tiết lộ vô số câu hỏi liên quan đến việc sử dụng thuốc thử hết hạn và lời khuyên để quản lý tốt hơn hàng tồn kho.

Với sự thay đổi liên tục về nhân lực và sự thiếu cẩn thận trong quản lý tài liệu, thông thường, bất cứ ai đã làm việc đủ lâu trong phòng thí nghiệm đều phải đối phó với thuốc thử đã hết hạn. Bài viết này hy vọng sẽ làm rõ một số thuật ngữ liên quan đến ngày hết hạn và các yếu tố cần xem xét khi sử dụng thuốc thử hết hạn. Nó cũng sẽ cung cấp một số mẹo để quản lý hàng tồn kho tốt hơn.

Thuật ngữ ngày hết hạn

Hầu hết chúng ta đều quen thuộc với từ "expiry", được định nghĩa bởi từ điển Oxford nghĩa là “thời gian cuối của một giai đoạn nào đó còn hợp lệ”. Tuy nhiên, các nhà sản xuất như MilliporeSigma (Burlington, MA) và Lonza (Basel, Thụy Sĩ) có đưa ra một danh sách các thuật ngữ khác, rất hữu ích để biết khi quản lý thuốc thử đã hết hạn. Dưới đây là một số thuật ngữ được MilliporeSigma sử dụng rộng rãi hơn:

Sản phẩm hết hạn hoặc hạn sử dụng: Đây là sản phẩm dự kiến ​​chỉ đáp ứng các thuộc tính được chỉ định khi được lưu trữ trong các điều kiện do nhà sản xuất quy định.

Ngày kiểm tra lại sản phẩm: Điều này về cơ bản giống như một sản phẩm đến ngày hết hạn. Tuy nhiên, vấn đề là ngày hết hạn có thể được gia hạn sau khi kiểm tra lại và đánh giá chất lượng sản phẩm.

Sản phẩm không có ngày kiểm tra lại hoặc ngày hết hạn: Đây là sản phẩm không có dấu hiệu cho thấy, nó có thể trở nên không ổn định, nhưng việc kiểm tra lại sản phẩm được khuyến nghị vài năm một lần để kiểm soát chất lượng.

Thuốc thử hết hạn có thể được sử dụng?

Trong khi hầu hết các nhà sản xuất sẽ khuyên không nên sử dụng thuốc thử trước ngày hết hạn, những người có kinh nghiệm trong phòng thí nghiệm đồng ý rằng, đây không phải luôn là lời khuyên tốt nhất về mặt tài chính và khoa học. Chẳng hạn, tôi đã sử dụng các kháng thể tồn tại ít nhất ba năm trước ngày hết hạn của nó, thường là ba đến sáu tháng sau lần tan băng đầu tiên mà không gặp vấn đề gì. Có một nghiên cứu thú vị cho thấy, các kháng thể có thể được sử dụng đến 26 năm trước ngày hết hạn. Tôi cũng có một đồng nghiệp chỉ sử dụng dung dịch enzyme đã hết hạn để tiêu hóa mô vì thấy nó ít khắc nghiệt hơn trên các tế bào.

Câu trả lời liên quan đến việc sử dụng thuốc thử đã hết hạn chính là quản lý rủi ro. Có một số yếu tố cần xem xét trước khi sử dụng thuốc thử đã hết hạn. Khi sản phẩm được vận chuyển và bảo quản tốt, nguy cơ xuống cấp thấp, không có khả năng nhiễm bẩn và có sẵn các phương pháp đơn giản để đánh giá các tính chất của thuốc thử, các sản phẩm hết hạn vẫn có thể được sử dụng. Ngược lại, khi chất lượng của thuốc thử đã hết hạn không được đảm bảo, thì sẽ hoàn toàn không đáng để mạo hiểm triển khai một phép thử.

Giảm thiểu rủi ro từ cách lưu trữ

Các điều kiện bảo quản của thuốc thử luôn được nêu trong “Giấy chứng nhận phân tích” hoặc “Bảng dữ liệu vật liệu an toàn”. Trước khi sử dụng các sản phẩm đã hết hạn, hãy kiểm tra xem các điều kiện lưu trữ trước đó của chúng có giống với điều kiện được các nhà sản xuất khuyến nghị không, đặc biệt là những điều kiện lưu trữ quan trọng như nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm.

Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của nhiều thuốc thử sinh học như enzyme, có thể bị biến tính và không còn liên kết với các mục tiêu của chúng. Đối với các sản phẩm nên được bảo quản đông lạnh, số chu kỳ đóng băng cũng phải ở mức tối thiểu. Tiếp xúc với ánh sáng ảnh hưởng đến sự ổn định của các sản phẩm huỳnh quang như thuốc nhuộm, chỉ nên xử lý và lưu trữ trong bóng tối. Do đó, nếu một thuốc thử đã hết hạn tiếp xúc với ánh sáng, thì nó nên được bỏ đi.

Độ ẩm là một điều kiện lưu trữ thường bị bỏ qua. Có một sự thật đáng ngạc nhiên rằng, một loại thuốc thử hóa học có tên là poly-dimethyl-siloxane (PDMS) vẫn có thể sử dụng được một năm sau khi nó hết hạn. Để tham khảo, độ ẩm của Los Angeles thường <10% trong khi Singapore thường> 90% và độ ẩm cao được biết là làm tăng tốc độ suy thoái hóa học. Thật không may, giấy chứng nhận phân tích không cung cấp ngày hết hạn theo quốc gia hoặc khí hậu cụ thể.

Một nguyên tắc chung là các sản phẩm ở vùng khí hậu ấm hơn và ẩm hơn dễ bị mất tính ổn định hóa học và thoái biến. Do đó, chúng không nên được sử dụng quá lâu sau ngày hết hạn so với các sản phẩm được lưu trữ ở vùng khí hậu khô hơn. Sẽ rất hữu ích nếu chúng ta ghi lại các lưu ý về sự thay đổi theo mùa, đặc biệt là những nơi có khí hậu ảnh hưởng lớn đến nhiệt độ và độ ẩm.

Giảm thiểu rủi ro từ ô nhiễm

Ô nhiễm xuất phát từ hóa chất hoặc sinh học trong tự nhiên. Ô nhiễm hóa chất có thể xuất phát từ việc bổ sung các chất ảnh hưởng đến độ tinh khiết, ổn định và hoạt động của hóa chất. Ví dụ, axit và bazơ pha loãng với nước sẽ kém bền hơn vì nước có thể phá vỡ tính hóa học bên trong. Do đó, các sản phẩm pha loãng hết hạn thường không được khuyến nghị sử dụng tiếp.

Ô nhiễm sinh học xảy ra khi vi sinh vật xuất hiện trong sản phẩm. Một số chất gây ô nhiễm phổ biến hơn bao gồm vi khuẩn (như mycoplasma) và nấm. Những vi sinh vật này phát triển mạnh trong môi trường nuôi cấy tế bào chứa nồng độ chất dinh dưỡng cao như glucose và axit amin. Môi trường nuôi cấy tế bào không có chất bổ sung có thời hạn sử dụng trung bình từ một đến hai năm và các sản phẩm hết hạn (tối đa sáu tháng trước ngày hết hạn) cũng hoạt động tốt. Tuy nhiên, không nên sử dụng sản phẩm quá một năm sau ngày hết hạn để nuôi cấy tế bào vì nó có thể gây ra tác dụng sinh học mà chúng ta khó có thể nhận biết.

Trước khi vội vã vứt bỏ những chai giấy đã hết hạn nằm ở đâu đó trong tủ lạnh, có thể bạn muốn biết trong khi những sản phẩm hết hạn này không được khuyến nghị để nuôi cấy tế bào, nhưng chúng hoàn toàn tốt để rửa tế bào. Tuy nhiên, cần phải có biện pháp phòng ngừa để đảm bảo vô trùng trong quá trình xử lý. Ví dụ, môi trường nuôi cấy tế bào hết hạn phải được niêm phong hoặc chỉ được tiếp xúc với không khí bên trong tủ an toàn sinh học. Kháng sinh có thể được thêm vào môi trường nuôi cấy tế bào đã hết hạn để tiêu diệt các vi sinh vật tiềm năng, nhưng lưu ý việc này có thể không hoạt động nếu phương tiện được sử dụng để rửa các tế bào nguyên phát kháng kháng sinh. Môi trường này cũng nên được lọc bằng màng có kích thước lỗ nhỏ hơn vi sinh vật để loại bỏ các chất ô nhiễm sinh học trước khi sử dụng. Với các thực hành tốt để duy trì vô trùng, thuốc thử hết hạn vẫn có thể hữu ích theo cách riêng của chúng.

Kiểm tra lại thuốc thử

Một yếu tố khác cần xem xét trước khi sử dụng thuốc thử đã hết hạn là liệu các thuộc tính của chúng có thể được xác nhận dễ dàng hay không. Ví dụ, độ mạnh của axit và bazơ có thể được xác định bằng máy đo pH. Thật không may, nhiều kỹ thuật để mô tả các đặc tính của vật liệu, như phép đo phổ khối, rất tốn kém và không có sẵn. Hơn nữa, các nhà sản xuất thường không cung cấp các giao thức thử nghiệm và kết quả mong đợi từ các thử nghiệm phân tích của họ. Ví dụ, thời hạn sử dụng của môi trường nuôi cấy tế bào không có chất bổ sung được ước tính là từ một đến hai năm, nhưng các nhà sản xuất thường không công bố thông tin về các kỹ thuật họ sử dụng để xác định ngày hết hạn. Điều này gây khó khăn đối với các phòng thí nghiệm để đầu tư việc kiểm tra lại thuốc thử. Từ đó, dẫn đến việc các phòng thí nghiệm phải mua nhiều thuốc thử hơn, không thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi nếu cộng đồng khoa học yêu cầu các nhà sản xuất tiết lộ tài liệu liên quan về ngày hết hạn.

Hoàng Nam

Theo LabManager