Nước bọt tiết lộ tình trạng Covid-19 nặng hay nhẹ

19/01/2021, 10:57

TNNN - Một số xét nghiệm mới tìm kiếm SARS-CoV-2 trong nước bọt đã phát hiện ra mối tương quan rõ rệt giữa nồng độ virus trong nước bọt và nguy cơ nhiễm Covid-19 nặng.

Cách thông thường để lấy mẫu các mầm bệnh đường hô hấp, bao gồm cả Covid-19, là lấy mẫu chất nhầy ở mũi bằng gạc mũi họng NP. Quy trình này rất khó chịu cho người bị xét nghiệm. Tuy nhiên, gần đây, một số nhóm nghiên cứu bắt đầu phát triển xét nghiệm phát hiện SARS-CoV-2 trong nước bọt và nhận được giấy phép sử dụng khẩn cấp của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Các nhà nghiên cứu ở trường Đại học Yale, do nhà miễn dịch học Akiko Iwasaki dẫn dắt, đã so sánh lượng virus trong nước bọt và miếng gạc NP từ 154 bệnh nhân Covid và 109 người không mang virus. Họ chia bệnh nhân thành các nhóm có tải lượng virus thấp, trung bình và cao (được xác định bằng cả hai loại xét nghiệm nước bọt và chất nhầy mũi).

Sau đó, họ so sánh kết quả phân chia tải lượng virus với mức độ nghiêm trọng của bệnh. Họ phát hiện, những bệnh nhân có bệnh tiến triển nặng, phải nhập viện hoặc tử vong có nhiều khả năng có lượng virus cao trong các xét nghiệm nước bọt. Đáng ngạc nhiên là những bệnh nhân này không có lượng virus cao trong gạc NP. Tải lượng virus trong cả nước bọt và chất nhầy mũi đều giảm theo thời gian ở những bệnh nhân hồi phục, nhưng không giảm ở những bệnh nhân đã chết.

Một nghiên cứu mới cho thấy các xét nghiệm nước bọt có thể cho biết khả năng phát triển bệnh nặng ở bệnh nhân Covid từ sớm.

Xem hồ sơ bệnh án điện tử của bệnh nhân có lượng virus cao trong nước bọt, Iwasaki và các đồng nghiệp còn nhận thấy, lượng virus trong nước bọt cao tương quan với mức độ các tín hiệu miễn dịch như cytokine và chemokine cao - đây là các phân tử không đặc hiệu chống lại SARS-CoV-2 nhưng vẫn được cơ thể tạo ra để phản ứng với nhiễm virus và có khả năng gây tổn thương mô.

Những người có nhiều virus hơn trong nước bọt cũng dần dần mất đi một số tế bào tạo ra phản ứng miễn dịch chống lại virus, có mức kháng thể nhắm mục tiêu vào protein gai (mà virus sử dụng để xâm nhập vào tế bào) thấp và chậm phát triển phản ứng miễn dịch cần thiết để loại bỏ hoàn toàn virus trong trường hợp bệnh nhân phục hồi.

Kết quả của nhóm mới được công bố cách đây vài ngày, nhưng chưa được bình duyệt.

Yếu tố dự báo tốt hơn

Iwasaki và các đồng nghiệp cho rằng nước bọt có thể là yếu tố dự báo tình trạng bệnh tốt hơn chất nhầy ở mũi, vì chất nhầy xuất phát từ đường hô hấp trên, trong khi các trường hợp bệnh nặng lại liên quan đến tổn thương sâu trong phổi. Iwasaki nói: “Nước bọt có thể thể hiện tốt hơn những gì đang diễn ra ở đường hô hấp dưới , bởi vì các lông mao lót trong đường hô hấp sẽ di chuyển chất nhầy từ phổi vào cổ họng, nơi chất nhầy từ phổi hòa trộn với nước bọt".

Iwasaki lưu ý, kết quả này không có đủ sức mạnh thống kê để cho thấy một người có nồng độ virus trong nước bọt cao sẽ nhiễm Covid-19 nặng nhưng bà mong muốn các nhóm khác tiếp tục nghiên cứu theo hướng này, đặc biệt bởi những mối liên kết giữa nồng độ virus trong gạc mũi họng cao với sự tiến triển của bệnh đến nay vẫn chưa có kết quả rõ ràng.

Monica Gandhi, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại trường Đại học California, San Francisco, cho rằng nếu xét nghiệm nước bọt có khả năng dự đoán tình trạng bệnh, thì có thể giúp bác sĩ xác định bệnh nhân nào cần điều trị sớm bằng kháng thể để giảm tải lượng virus, hoặc cần dùng steroid để ngăn chặn các phản ứng miễn dịch không đặc hiệu hoạt động quá mức.

Xét nghiệm nước bọt cũng rẻ hơn và dễ dàng hơn so với xét nghiệm gạc mũi họng. Sri Kosuri, Giám đốc điều hành của Octant, Inc., một công ty công nghệ sinh học, nói, nghiên cứu mới có thể thúc đẩy nỗ lực mở rộng các xét nghiệm nước bọt.

Nguồn: Khoa học & Phát triển