Quảng Ninh: Khởi tố 02 đối tượng tháo 13 thiết bị giám sát hành trình tàu cá, tiếp tay cho khai thác IUU

Các đối tượng đã tổ chức tháo trái phép 13 thiết bị giám sát hành trình tàu cá, gây cản trở, rối loạn hệ thống giám sát, quản lý của cơ quan chức năng. Ảnh: C.A Quảng Ninh

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh vừa ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố 02 bị can gồm Phạm Văn Minh (sinh năm 1977, trú tại xã Tiên Trang, tỉnh Thanh Hóa) và Nguyễn Đức Trung (sinh năm 1980, trú tại huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh) về hành vi “Cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử” theo Điều 287 Bộ luật Hình sự.

Theo kết quả điều tra ban đầu, từ ngày 24 đến 28/6/2025, tại vùng biển huyện đảo Cô Tô, Phạm Văn Minh đã liên hệ, thỏa thuận với 13 chủ tàu cá để tháo thiết bị giám sát hành trình (VMS) nhằm tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng, phục vụ hoạt động khai thác trái phép trong vùng cấm. Minh trực tiếp nhận 07 thiết bị VMS từ các tàu cá, cùng Nguyễn Đức Trung lắp đặt lại trên 02 tàu QN-65076-TS và QN-41320-TS do Trung quản lý; đồng thời Trung tiếp tục nhận thêm 06 thiết bị khác để cất giấu.

Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, cơ quan chức năng xác định hai đối tượng đã tổ chức tháo tổng cộng 13 thiết bị VMS, gây rối loạn hệ thống giám sát, quản lý tàu cá trong thời gian từ 24/6 đến 14/7/2025 (hơn 168 giờ). Đây là vụ việc có tính chất nghiêm trọng, lần đầu tiên xảy ra tại Quảng Ninh, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý, giám sát hoạt động tàu cá trên biển.

Vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về giám sát hành trình tàu cá

Theo Luật Thủy sản năm 2017 và Nghị định số 26/2019/NĐ-CP, các tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên bắt buộc phải lắp đặt và duy trì tín hiệu giám sát hành trình (VMS) trong suốt quá trình hoạt động.

Quy định này giúp quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác xa bờ, phòng ngừa tình trạng khai thác sai vùng, vượt ranh giới, xâm phạm vùng biển nước ngoài, đồng thời là yêu cầu trọng yếu của Ủy ban châu Âu (EC) trong công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Hành vi tháo hoặc vô hiệu hóa thiết bị VMS được xác định là vi phạm đặc biệt nghiêm trọng, thuộc nhóm hành vi bị EC đánh giá là “cản trở năng lực giám sát, truy xuất nguồn gốc và quản lý nghề cá của Việt Nam”, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng” mà EC đang áp dụng từ năm 2017 đến nay.

Tăng cường kiểm soát, siết chặt chống khai thác IUU tại Quảng Ninh

Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo lực lượng Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng, Công an và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát tàu cá hoạt động trên biển, đặc biệt tại các cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão.

100% tàu cá hoạt động vùng khơi đã được lắp đặt thiết bị VMS, dữ liệu được kết nối, chia sẻ với hệ thống giám sát tàu cá quốc gia của Tổng cục Thủy sản. Cùng với đó, tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, vận động ngư dân không vi phạm vùng biển nước ngoài, chấp hành nghiêm quy định pháp luật về ghi, nộp nhật ký khai thác và truy xuất nguồn gốc thủy sản.

Cả nước đồng loạt triển khai tháng cao điểm chống khai thác IUU

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, các địa phương ven biển đang đồng loạt triển khai Tháng cao điểm chống khai thác IUU, hướng tới mục tiêu sớm gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC.

Ngày 17/10/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2310/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch hành động Tháng cao điểm chống khai thác IUU trên phạm vi toàn quốc. Quyết định yêu cầu tập trung cao độ từ tháng 10 đến hết tháng 12/2025, xử lý dứt điểm vi phạm, bảo đảm kiểm soát 100% tàu cá ra vào cảng, không để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, tăng cường truy xuất nguồn gốc và giám sát chuỗi cung ứng xuất khẩu.

Trước đó, Công điện số 198/CĐ-TTg ngày 2/10/2025 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương:

• Không để tàu cá mất kết nối, vượt ranh giới trên biển;
• Hoàn thành đăng ký, đăng kiểm, cấp phép và lắp đặt VMS cho 100% tàu cá đủ điều kiện;
• Xử lý nghiêm các hành vi môi giới, tiếp tay cho vi phạm;
• Tăng cường tuyên truyền, vận động ngư dân khai thác hợp pháp, bền vững.

Tại Phiên họp lần thứ 16 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Trưởng ban Chỉ đạo, yêu cầu các địa phương tự kiểm tra, rà soát, khắc phục tồn tại theo khuyến nghị của EC, nhất là kiểm soát tàu tại cảng, truy xuất nguồn gốc và quản lý dữ liệu nghề cá. Ban Chỉ đạo xác định đây là “giai đoạn quyết định” với tinh thần “hành động thực chất, kết quả rõ ràng, không hình thức”.

Song song, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và các địa phương ven biển triển khai đồng bộ hệ thống giám sát tàu cá (VMS), thanh tra 173 cảng cá đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản, chuẩn bị kỹ nội dung làm việc với Đoàn thanh tra EC dự kiến sang Việt Nam quý I/2026.

Tại Phiên họp lần thứ 18 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU (ngày 21/10/2025), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính – Trưởng Ban Chỉ đạo – nhấn mạnh: “Phải kiên quyết, kiên trì, bài bản và thực chất hơn nữa trong cuộc chiến chống khai thác IUU. Không được để xảy ra tình trạng tái vi phạm, không báo cáo hoặc che giấu thông tin sai lệch. Mỗi địa phương, đặc biệt là các tỉnh ven biển, phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ nếu để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.”

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhất là tình trạng tháo gỡ, vô hiệu hóa thiết bị VMS; tăng cường giám sát, kiểm tra tàu ra vào cảng, và công khai danh sách tàu vi phạm để răn đe. Chính phủ khẳng định Việt Nam đang hành động mạnh mẽ, nhất quán và minh bạch nhằm sớm gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC, hướng tới phát triển nghề cá có trách nhiệm, hiện đại và bền vững.

Xử lý nghiêm để răn đe, bảo vệ hình ảnh quốc gia

Tang vật của vụ án bị thu giữ. Ảnh: C.A Quảng Ninh

Hành vi của Phạm Văn Minh và Nguyễn Đức Trung không chỉ vi phạm quy định của Luật Thủy sản, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và nỗ lực chung của Việt Nam trong chống khai thác IUU.

Vụ việc thể hiện sự kiên quyết của cơ quan chức năng trong xử lý hành vi tiếp tay cho khai thác IUU, đồng thời là bài học cảnh tỉnh cho các chủ tàu, thuyền trưởng có ý định gian lận tín hiệu VMS hoặc khai thác sai vùng.

Hiện, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đang tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ vai trò của các cá nhân, chủ tàu liên quan để xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật, góp phần giữ vững trật tự quản lý nghề cá, bảo vệ chủ quyền và an ninh trên biển.

PV/TNNN